Tüp bebek kısırlık (infertilite) problemi olan çiftlerin çocuk sahibi olabilmeleri için uygulanan bir yardımcı üreme yöntemidir.
Kısaca tanımlamak gerekirse kadının yumurta hücresi ve erkeğin sperm hücresinin laboratuvarda vücut dışında birleştirilmesi sonucunda oluşan embriyoların rahim içerisine verilmesi şeklinde uygulanır.
Laboratuvar koşullarında gerçekleştirilen döllenme IVF ve ICSI olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir ve daha sonra döllenen yumurta rahim içerisine verilir.
Tüp bebekte IVF ve ICSI (mikroenjeksiyon) yöntemleri arasındaki fark nedir?
IVF yönteminde anneden alınan yumurta hücresinin etrafına laboratuvarda özel bir ortamda binlerce (50 bin-100 bin arasında) sperm hücresi konur ve bu spermlerden birisi kendi kendine yumurta hücresini döller.
ICSI yani diğer adıyla mikroenjekssiyon yönteminde ise yine vücut dışında labarotuvar ortamında tek bir tane sperm hücresi alınarak mikroskopik yöntemlerle yumurta hücresinin içerisine verilir. Yani burada sperm yumurta hücresinin içerisine kendi kendine girmez. Bu fark dışında diğer aşamalar her iki yöntemde aynıdır.
Mikroenjeksiyon (ICSI)
Sperm hücrelerinin herhangi bir nedenle kadın yumurtasına erişemediği veya yumurta zarını aşamadığı erkek kısırlığı durumlarında mikroenjeksiyon tekniği kullanılır. Sperm sayısı ve hareketliliği az olan veya spermlerinde şekil bozukluğu olan erkeklerin çocuk sahibi olabilmesi için en uygun yöntemlerden birisidir.
Tek bir sperm hücresi kadından elde edilen yumurtanın içerisine çok ince bir iğne yardımıyla mikroskop altında enjekte edilir ve döllenme sağlanır. Mikroenjeksiyon hakkında ayrıntılı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
IVF -ICSI programı 4 basamaktan oluşan bir işlemdir:
Yumurtalıklarda yumurta gelişimi
Yumurtaların toplanması
Yumurtaların döllenmesi
Embriyonun rahim içerisine verilmesi
IVF kimlere uygulanmalıdır?
Tüplerin tıkanıklığı ve karın içi yapışıklıklar
Erkeğe bağlı kısırlık nedenleri
Ovulasyon (yumurtlama) bozukluğu
Nedeni bulunamayan infertilite
İn vitro fertilizasyon yöntemlerinin uygulanma kuralları:
Çift mutlak evli olmalıdır
Çift mutlak İVF konseyince alınan karar sonrasında işlemlere başlar.
Çift mutlak rıza belgesi imzalamalıdır (bilgilendirme sonrasında).
Yalnızca çifte ait yumurta spermler kullanılabilir, hücre bağışı yapılamaz.
Kaç embryo transfer edileceğine doktorlar karar verir.
Hangi embryonun transfer edileceğine doktorlar karar verir.
İn vitro fertilizasyon nedeniyle gelişebilecek komplikasyonlar:
Kadında:
Yumurtalıkların aşırı uyarılması, karında sıvı toplanması ve yumurtalıkların büyümesiyle belirginleşir.
Yumurtalar toplanırken kanama ve sonrasında infeksiyon gelişebilir.
Embryoların transferi sonrasında infeksiyon gelişebilir.
Erkekte:
Yalnızca testisten sperm toplanarak işlem uygulanan olgularda testis içine kanama veya infeksiyon gözlenebilir.
Gebelikte:
Düşük riski normale oranla fazladır.
Erken doğum, ölü doğum riski normale oranla fazla değildir.
Anormal bebek gelişimi riski -tartışmalı olmakla birlikte- biraz artmıştır.
Çoğul gebelik oranları normalden fazladır.
Dış gebelik gelişimi normalden fazladır.
TÜP BEBEK TEDAVİSİ KİMLERE UYGULANIR?
TÜP BEBEK HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Her tür kısırlık durumunda tüp bebek (IVF veya ICSI) uygulaması yapılamaz. Bazı kriterler varlığında IVF veya ICSI şeklinde tüp bebek uygulamaları yapılabilir. Bunlar:
– Tüplerin tıkalı (kapalı) olduğu durumlarda veya ameliyatla tüpleri alınanlarda
– Açıklanamayan infertilite varlığında (Hiçbir neden bulunamayan kısırlık)
– Erkekte sperm sayı ve fonksiyonlarının bozuk olması: Azoospermi, oligospermi,
– Diğer yöntemlerle gebe kalamayan endometriozis hastaları
– Diğer yöntemlerle gebe kalamayn yumurtlama problemi olan hastalar (Polikistik over sendromu)
– Servikal faktör
– İmmünolojik infertilite
– Diğer yöntemlerler (yumurtlama tedavileri ve aşılama) gebelik elde edilemeyenler
ICSI yöntemi ile tüp bebek tedavisi hangi durumlarda yapılır?
(ICSI ve IFV yöntemleri arasındaki fark hakkıda bilgi için burayı tıklayınız.)
– Şiddetli oligo-astheno-teratozoospermi (Ciddi sperm sayı ve hareket bozuklukları): Bu durumlarda erkek mastürbasyon ile yeterince sperm veremez. Spermler mikro TESE yöntemi ile alınır.
– Daha önce IVF (klasik tüp bebek) yöntemi ile gebelik elde edilememesi
– Antisperm antikor varlığı
– Ejakulatuvar disfonksiyonlar (retrograd ejakülasyon): Bu durumlarda erkek mastürbasyon ile yeterince sperm veremez. Spermler mikro TESE yöntemi ile alınır.
– Bilateral vas deferenslerin (sperm kanalları) doğultan yokluğu
– Bilateral ejakulatuvar duktus obstrüksiyonu
– Başarısız vazovazostomi ve vazoepididimostomi sonrası
– Fibroz nedeniyle epididimal sperm toplanamaması
– Globozoospermi (Yuvarlak başlı spermler): ICSI’de bile başarı şansı oldukça düşüktür.
– İmmotil silia sendromu
Daha önce ameliyatla tüpleri (yumurta kanalları) alınanlara tüp bebek yapılabilir mi?
Herhangi bir ameliyat nedeniyle bir veya iki tüpü alınan hastalara tüp bebek uygulanabilir. Tüp bebek işleminin kadının tüpleri yani yumurta kanalları ile bir ilgisi olmadığı için tüpleri olan ve olmayan hastalarda tüp bebek ile gebelik başarısı aynıdır. (Tek tüpü olan hastalar normal yolla da gebe kalabilmektedir.)